BIRODI: Nastavlja se trend biltenskog, plitkog, neanalitičkog izveštavanja u kojem je ključni akter predsednik Srbije

Biro za društvena istraživanja je u periodu od 1. avgusta do 31. decembra 2018. godine sproveo prvu fazu monitoringa centralnih informativnih emisija na televizijskim stanicama koje imaju nacionalnu frekvenciju i kablovskoj televiziji N1.

Tokom ovog perioda analizirano je 5.089 priloga, odnosno 198 sati informativnog programa u centralnim informativnim emisijama na RTS, Pink, Happy, Prva, O2 i N1.

Predmet monitoringa su bili televizijski prilozi u kojima se pominju akteri iz Evropske unije, SAD i Rusije.

Tokom monitoringa merili smo dve dimenzije:

• postupanje novinara tokom priloga
• postupanje aktera tokom priloga

Glavni nalazi monitoringa

• Od ukupno 5.089 priloga najveći broj je bio u dnevnicima na TV Pink (19,5%), RTS (18,5%) i TV Happy (18,3%).

 

• Vremenski gledano, TV Pink (55:07:15) i Happy (48:31:11) emitovale su priloge čija je dužina polovina ukupno posmatranog vremena. Na trećem mestu je RTS (30:25:55).

 

• U pogledu zastupljenosti aktera koje smo monitorisali u najvećem broju slučajeva akteri su samo pomenuti.

 

• Prilozi u kojima su se pominjali EU i Srbija su trajali 13:50:58, što je skoro duplo više od vremena trajanja priloga u kojima se pominju samo Rusija i Srbija (6:28:53) ili SAD i Srbija (6:26:12).

 

• Prilozi u kojima je SAD bila dominantan akter su ukupno trajali 12:13:37, skoro duplo više od vremena od priloga u kojima je EU bila dominantan akter (6:56:15), dok je u slučaju Rusije to bilo 5:01:28.

 

• Posmatrano po monitorisanim televizijama SAD je kao dominantan akter bila najviše prisutna na N1 i 02, dok su prilozi u kojima su dominantni akteri bili EU i Srbija najzastupljeniji na RTS.

 

• Najveći broj priloga su bili informativnog karaktera. Od navedenog zaključka izdvajaju se TV N1 (14% analiziranih priloga) i TV Prva (7% analiziranih priloga) u kojima je prisutno analiziranje. U devet priloga na TV Pink smo konstatovali vređanje i etiketiranje koje su činili novinari ove medijske kuće, odnosno 12 u kojima su agitovali i promovisali nekog od aktera, najčešće vlast.

 

• U polovini posmatranih priloga povod su bili događaji u organizaciji vlasti (52,5%), dok nešto manje od ¼ priloga su medijske incijative, a tek svaki šesti prilog se bavi događajima koji su društvenog, nedržavnog karaktera.

 

• Kod svih medija dominira neutralno izveštavanje, jer više od 70% priloga je neutralno konotirano. Posmatrano po televizijama, više do ostalih posmatranih aktera Rusija je na TV Pinku i TV Happy pozitivnije predstavljena nego na drugim televizijama sa oko ¼ pozitivnih priloga, što je duplo više od pozitivnog tona EU i SAD.

 

• Tematska struktura analiziranih priloga govori o dominaciji teme i toponima Kosova, bilo da je vezano za proces pregovaranja i rešenja, ili za sam život na Kosovu.

 

• Pored takozvanih kosovskih tema dominiraju teme o odnosima Srbije sa SAD i Rusijom, kao i vesti iz SAD i Rusije.

 

• Teme koje se odnose na proces integracija Srbije u EU su marginalizovane i sporedne, čemu govori nalaz da nisu među prvih deset najzastupljenijih.

 

• Od nemedijskih izvora najviše su zastupljeni stavovi javnih funkcionera, državnih institucija i činjenični podaci o događajima u organizaciji vlasti.

 

• Aleksandar Vučić je najzastupljeniji akter sa 981 priloga u kojima se pojavio. Na drugom mestu je Donald Tramp sa 521 priloga, dok je Vladimir Putin bio u 373 priloga. Među akterima koji su više od ostalih pomenuti su: predstavnici SAD (369), Hašim Tači (340), ostali strani funkcioneri (312). Predstavnici EU su marginalno zastupljeni. Tako je više od ostalih bila prisutna Frederika Mogereni (206),  Johanes Han (166).

 

• Kada je u pitanju ton predstavljanja, Rusija je značajnije pozitivno predstavljena na TV Pinku (25,8%) i TV Happy (25,3%), dok je SAD negativnije predstavljena na TV Pink (13,5%) i Happy (10,6%).

 

• Trend pozitivnijeg odnosa prema Rusiji nego prema SAD i EU prisutan je kod predsednika Aleksandra Vučića i ministra spoljnih poslova Ivice Dačića, dok predstavnici opozicije nisu u prilici da u većem obimu iznesu svoj stav o EU, SAD i Rusiji na posmatranim televizijama.

Zaključci

 

• Nastavlja se trend biltenskog, plitkog, neanalitičkog izveštavanja u kojem je ključni akter predsednik Srbije. Izostaje analitički karakter priloga, čemu bi doprinelo postojanje dopisničke/saradničke mreže koja bi bila na adekvatnom nivou.

 

• Zapitkivanje i analiziranje je nešto više prisutno u prilozima u kojima nema Srbije kao teme, odnosno tema nije odnos Srbije sa SAD i Rusija. Za razliku od navedenog u prilozima u kojima je tema EU, SAD te odnosi EU i Srbije prisutna je analitičnost i zapitkivanje od strane novinara.

 

• Izostaju prilozi koji se bave društvenim životom u SAD, EU i Rusiji. Ovo je posebno važno da naglasimo, jer Srbija je država sa vrlo obimnom dijasporom o čijem životu se ne može čuti u centralnim informativnim dnevnicima

 

• Proces EU integracija je medijski marginalizovan nerešenim pitanjem odnosa Kosova i Srbije.

 

• Diverzitet aktera je nizak i vezan je za izvršnu vlasti oličenu u Vučiću, Putinu i Trampu koji su glavni protagonisti analiziranih priloga.

 

• Posmatrajući zastupljenost i ton izveštavanja, možemo zaključiti da analizirane televizije više izveštavaju o EU i SAD od Rusije, ali da je Rusije pozitivnije predstavljena, odnosno novinari u Srbiji pristupaju sa manje analitičnosti i želje da sagledaju sve strane stanja u Rusiji i srpsko-ruskih odnosa.