Umesto neproduktivnih pregovara fokus treba da bude na primeni zakona koji garantuju autonomiju srpske zajednice na Kosovu!
Nakon zahteva predsednice Vlade Republike Srbije da se nevladin sektor oglasi povodom dešavanja na Kosovu, BIRODI je napravio analizu pravih akata, koji su bili deo Ahtisarijevog plana i kojeg je Kosovo prihvatilo, odnosno pravnih akata, koje su politički predstavnici Srba na Kosovu prihvatili korišćenjem prava i ispunjavanjem obaveza u okviru kosovskog pravno-poliičkog sistema, a to su Ustav Republike Kosova i iz njega proisteklih zakona, a pre svega Zakona o lokalnoj samoupravi Kosova i Zakona o međuopštinskoj saradnji Kosova predlažemo da:
1. Srpska lista kao dominantna politička snagu na nivou srpske zajednice se vrati u institucije Kosova i skladno Zakonu o lokalnoj samoupravi i Zakonu o međuopštinskoj saradnji, koji daju zakonsku osnovu za fomriranje Zajednice opština sa srpskom većinom kao instrumenta autonomije, iniciraju njeno formiranje.
Naime, Zakon o međuopštinskoj saradnji daje pravo udruživanja opština na nivou zajedničkih zajedničkih administrativnih organa, javnih institucija, javnih preduzeća i javno-privatnih partnerstava i radnih grupa. Upravo ove oblasti mogu biti deo nadležnosti ovlašćenja Zajednice opština sa Srpskom većinom. Iz ovako formulisanih nadležnosti moguće je izraditi i statut Zajednice opština sa srpskom većinom kao normativni akt koji, reguliše rad ovog mehanizma autonomije srpske zajednice.
Dalje, Zakon o lokalnoj samoupravi pored definisanja autonomije Srba u oblasti bezbednosti, zdravstva, školstva, kulture i verskog nasleđa u članovima od 19 do 23, ovaj zakon definiše u članu 30 stav 2 pravo opština sa srpskom većinom da u okviru svojih izvornih ovlašćenja sarađuje sa opštinama i institucijama, uključujući vladine agencije, u Republici Srbiji. U zakonu se navodi da „saradnja može poprimiti oblik pružanja finansijske i tehničke pomoći od strane srpskih institucija, ukjučujući pomoć u stručnom osoblju i opremi, a sve u cilju realizacije poslova iz oblasti opštinskih nadležnosti“.
Ova dva zakona čine pravni osnov za primenu Briselskog sporazuma. Značajan deo ova dva zakona su ugrađena u Briselski sporazum. Ustavni sud Kosova nikada nije dva navedena zakona proglasio antiustavnim.
Primenom ova dva zakona ostvario bi se na ustavu i zakonu garantovani nivo autonomije srpske zajednice na Kosovu. Sprovođenje ovih zakona bi bili deo uslova članstva Kosova u EU u okviru Poglavlja 23, 24 i 35.
2. Vlada Kosova da postupi u skladu sa navedenim zakonima i srpskoj zajednici omogući autonomiju u oblasti bezbednosti, zdravstva, školstva i kulture i verskog nasleđa, ali i saradnju opština sa srpskom većinom sa opštinama i institucijama u Srbiji.
3. EU da prekine sa pristupom „bitno je da se ne biju“, tj. dovoljno je da Srbija i Kosovo u nedogled pregovaraju o prepakovanim verzijama Ahtisarijevog plan. Zato predlažemo primenu postojećih zakona koje su priznale obe strane u sukobe, jer to je osnov vladavine prava,
Kosovski problem je, između ostalog, posledica izostanka procesa EU integracija Srbije i Kosova. Izostanak evropskih integracija je doveo do situacije da prioriteti ekonomskog razvoja, jačanja vladavine prava i institucionalnog integriteta uz jačanje slobodne javnosti su ustuklnuli pred politikom međašenja, etnonacionalizma i korupcijom zarobljene države0, koji su suprotni principima EU, a što i Srbija i Kosovo plaćaju egzodusom pre svega vitalnih i obrazovanih građana, koji u državama EU traže i nalaze ono što nemaju na Kosovu i u Srbiji.
